Ο νέος 4495/2017 αφορά την τακτοποίηση αυθαιρέτων και αντικατέστησε τους προηγούμενους νόμους 4178/2013 και 4014/2011. Υπάρχουν αρκετές διαφορές σε σχέση με το ύψος του προστίμου που απαιτείται για την ρύθμιση των αυθαιρέτων. Επίσης αλλάζουν σε κάποιο βαθμό και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά. Η διαδικασία γενικά είναι γρήγορη, απλή και γίνεται ηλεκτρονικά χωρίς την συμβολή της πολεοδομίας. Ο νόμος τακτοποίησης αυθαιρέτων αφορά αποκλειστικά σε αυθαίρετα που έχουν γίνει πριν της 28.07.2011.
Τα βασικά στάδια ρύθμισης αυθαιρέτου με τον Ν. 4495/2017 είναι τα εξής :
- Αυτοψία στο ακίνητο. Καταμετρούνται οι πολεοδομικές παραβάσεις πάντα συγκρινόμενες με τα σχέδια της οικοδομικής άδειας.
- Υπολογίζεται το απαιτούμενο πρόστιμο στο ηλεκτρονικό σύστημα του ΤΕΕ το οποίο είναι κοινό για όλα τα αυθαίρετα της χώρας. Το πρόστιμο υπολογίζεται βάσει του εμβαδού, της τιμής ζώνης της περιοχής, την παλαιότητα της κατασκευής, το αν είναι εντός ή εκτός σχεδίου και τέλος βάσει ειδικών συντελεστών που αφορούν την κάθε πολεοδομική παράβαση λαμβάνοντας υπόψη και μειωτικούς συντελεστές για κοινωνικούς λόγους (π.χ. περιπτώσεις Α.μ.Ε.Α., πρώτης κατοικίας, μακροχρόνια ανέργων, πολύτεκνων, τρίτεκνων κ.α.).
- Υποβάλλεται ηλεκτρονική δήλωση στο ηλεκτρονικό πληροφοριακό σύστημα του ΤΕΕ.
- Αφού υπολογιστεί το πρόστιμο και συμπληρωθεί η ηλεκτρονική δήλωση, γίνεται η πληρωμή παραβόλου. Το παράβολο ξεκινάει από τα 250 ευρώ, ποσό που καλύπτει τις πιο πολλές περιπτώσεις. Μόλις πληρωθεί το παράβολο, απομένει μετά η πληρωμή του υπόλοιπου προστίμου είτε σε μηνιαίες δόσεις που φτάνουν και τις 100 είτε εφάπαξ με έκπτωση 20%. Σημειώνεται ότι ο ιδιοκτήτης δικαιούται επιπλέον των ανωτέρω έκπτωση 20% αν ξεκινήσει τη διαδικασία έως τις 8.4.2018 και 10% αν ξεκινήσει τη διαδικασία από 9.4.2018 έως 8.10.2018.
- Η οριστική περαίωση της διαδικασίας γίνεται με την ολική εξόφληση του προστίμου και την υποβολή των δικαιολογητικών (σχέδια, τεχνική έκθεση, στατική επάρκεια κ.α.). Τα δικαιολογητικά αυτά παραδίδονται σε εσάς τυπωμένα και σε ψηφιακή μορφή. Εάν πληρωθεί μόνο το 30% του προστίμου η δήλωση βρίσκεται στο στάδιο της οριστικής υπαγωγής οπότε το αυθαίρετο παίρνει επίσημο έγγραφο από το ΥΠΕΚΑ με το οποίο μπορεί να συνδεθεί στην ΔΕΗ ή να γίνει συμβολαιογραφική πράξη.
Σε πολλές περιπτώσεις κυρίως μικροπαραβάσεων ή παλαιών αυθαιρέτων δίνεται η λεγόμενη οριστική εξαίρεση από κατεδάφιση (νομιμοποίηση) και δεν γίνεται απλά αναστολή επιβολής προστίμων για 30 χρόνια (τακτοποίηση).